ढाका / नवी दिल्ली : बांगलादेशच्या माजी पंतप्रधान शेख हसीना यांना 2024 मधील हिंसक आंदोलनप्रकरणी आंतरराष्ट्रीय गुन्हे न्यायाधिकरणाने (ICT) फाशीची शिक्षा सुनावली आहे. मानवतेविरुद्धचे गुन्हे, हत्यांचे आदेश आणि आंदोलन दडपण्यासाठी दिलेल्या निर्देशांमुळे त्यांना दोषी ठरवण्यात आले आहे.

 बांगलादेशच्या  माजी पंतप्रधान शेख हसीना यांना एका आंदोलन प्रकरणात दोषी ठरवत फाशीची शिक्षा सुनावण्यात आली आहे. बांगलादेशच्या आंतरराष्ट्रीय गुन्हे न्यायाधीकरण कोर्टाने ही फाशीची शिक्षा सुनावली. सन 2024 साली बांगलादेशमध्ये झालेल्या हिंसक आंदोलनप्रकरणी त्यांच्यावर खटला सुरू होता, त्यात आज न्यायालायने महत्पूर्ण निकाल दिला. 2024 च्या या आंदोलनानंतर शेख हसीना यांना देश सोडावा लागला होता. या हिंसक आंदोलनामध्ये हत्या आणि मानवतेविरुद्धच्या गुन्ह्यांचे आरोप माजी पंतप्रधान शेख हसीना यांच्यावर ठेवण्यात आले होते. मात्र, शेख हसीना यांच्याकडून हे आरोप स्पष्टपणे फेटाळून लावण्यात आले आहेत. दरम्यान, या हिंसाचाराच्या घटनेनंतर उफाळलेल्या हिंसाचारानंतर बांगलादेशात मोहम्मद युनूस यांचं सरकार स्थापन झालं होतं. 

गेल्या वर्षी बांगलादेशात झालेल्या दंगलींशी संबंधित खटला ढाका येथील आंतरराष्ट्रीय गुन्हे न्यायाधिकरणाने हाती घेतला आहे. या प्रकरणी माजी पंतप्रधान शेख हसीना यांना दोषी ठरवून मृत्युदंडाची शिक्षा सुनावण्यात आली आहे. या दंगलींमध्ये अनेक जणांचा बळी गेला होता. हसीना यांच्यावर हत्येसह विविध कलमांखाली गुन्हे दाखल करण्यात आले आहेत.

बांगलादेशमध्ये सरकारविरुद्ध उफाळलेल्या जनक्षोभावेळी करण्यात आलेल्या गोळीबाराच्या घटनेवरुन शेख हसीना यांच्यावर मानवतेविरुद्धचा खटला दाखल करण्यात आला होता. सन 2024 च्या जुलै महिन्यात सरकारविरोधात मोठं आंदोलन उभारण्यात आलं होतं, दोन महिने चाललेल्या या आंदोलनादरम्यान 1400 नागरिकांची हत्या झाली, तर जवळपास 25 हजार जखमी झाले होते, अशी माहिती मुख्य अभियोक्ता ताजुल इस्लाम यांनी न्यायालयात सुनावणीवेळी दिली. या खटल्यात त्यांना दोषी ठरवत बांगलादेशमधील ICT न्यायालयाने शेख हसीना यांना फाशीची शिक्षा सुनावली आहे. शेख हसीन सध्या भारतात राहत असून त्यांच्या अनुपस्थितीतच त्यांच्याविरुद्ध हा खटला चालवण्यात आला. 453 पानांच्या या निर्णयाचे वाचन करण्यापूर्वी न्यायमूर्ती मोहम्मद गुलाम मुर्तजा मजूमदार यांनी हा निर्णय 6 भागांमध्ये सुनावणी केला जाईल असे सांगितले होते. बांगलादेशमधील टेलिव्हीजनवर या निकालाच्या सुनावणीचे थेट प्रक्षेपण करण्यात आले होते. 

आरोप काय होते?

2024 च्या जुलै महिन्यात बांगलादेशात सरकारविरोधी तीव्र आंदोलन उसळले होते. जवळपास 1400 नागरिकांचा मृत्यू झाला, तर 25 हजारांहून अधिक लोक जखमी झाले.

या घटनेत हसीना यांनी विद्यार्थी व नागरिकांविरोधात कारवाईचे आदेश दिल्याचा आरोप होता. त्यांच्या आदेशानुसार पोलिसांनी केलेल्या गोळीबारामुळे मोठ्या प्रमाणात जीवितहानी झाली, असा अभियोक्त्यांचा दावा होता.

कोर्टाचा महत्त्वपूर्ण निकाल

ICT न्यायालयाने 54 साक्षीदारांचे जबाब, संयुक्त राष्ट्रांच्या अहवालांचे परीक्षण आणि राष्ट्रभरातून आलेल्या पुराव्यांचा अभ्यास करून निर्णय दिला.

न्यायालयाने म्हटले आहे की:

हसीना यांनी आंदोलन दडपण्यासाठी कोअर कमिटीला थेट आदेश दिले.

पोलिस महासंचालकांनीही चौकशीत सहभागाची कबुली दिली.

ढाका विद्यापीठाच्या कुलगुरूंशी झालेल्या संभाषणातील रेकॉर्डिंगमध्ये हिंसा वाढवणारी वक्तव्ये आणि आदेश स्पष्ट ऐकू येतात.

अनुपस्थितीत सुनावणी

शेख हसीना सध्या भारतामध्ये राहत असून, त्यांच्या अनुपस्थितीतच खटल्याची सुनावणी झाली. अंदाजे 453 पानांचा निर्णय ICT च्या न्यायमूर्तींनी सहा भागांत वाचून दाखवला.बांगलादेशमधील अनेक टेलिव्हिजन चॅनेल्सवर या निकालाचे थेट प्रक्षेपण झाले.

नवीन सरकारची स्थापना

2024 च्या या हिंसाचारानंतर देशात मोहम्मद युनूस यांच्या नेतृत्वाखाली नवे सरकार स्थापन करण्यात आले होते.