कोल्हापूर : “कठीण परिस्थिती ही अडथळा नसते, ती प्रेरणा असते,” हे बिरदेव डोणेंच्या जीवनकथेवर अगदी तंतोतंत लागू पडते. UPSC चा निकाल लागला आणि देशभरातील हजारो जणांच्या प्रयत्नांना यश लाभले. त्यात कागल तालुक्यातील जळोची गावचा एक साधा मेंढपाळाचा मुलगा, बिरदेव डोणे, 551 व्या क्रमांकाने उत्तीर्ण होऊन IPS अधिकारी झाला. पण त्याला हे यश कळले तेव्हा तो माळावर मेंढरे चारत होता!

घरची परिस्थिती अत्यंत हलाखीची. वडील शेती आणि मेंढरे पालनावर घर चालवत. आर्थिक चणचण, शैक्षणिक सोयींचा अभाव, आणि समाजाच्या कुचेष्टांना तोंड देत बिरदेवने शिक्षणाची मशाल पेटवत ठेवली. COEP मधून सिव्हिल इंजिनिअरिंगचं शिक्षण घेतलं आणि नोकरीचा मोह टाळून स्पर्धा परीक्षेचा मार्ग स्वीकारला.

प्रयत्नांची पराकाष्ठा करत असतानाच त्याचे मित्र प्रांजल चोपडे (UPSC फॉरेस्ट ऑफिसर) आणि आशिष पाटील (IAS) यांची त्याला वेळोवेळी मोठी साथ मिळाली. दोन महिन्यांपूर्वी वडिलांच्या किडनी ऑपरेशनसाठी पैशाची गरज असताना, या दोघांनी मदतीचा हात पुढे करत खासगी हॉस्पिटलमध्ये उपचारांची सोय केली.

IPS झाल्याची बातमी मिळाल्याचा प्रसंग स्वतः बिरदेवच्या संघर्षाची साक्ष देणारा होता. UPSC निकाल जाहीर झाला आणि मित्र प्रांजलने त्याला फोन लावला. बिरदेव त्या वेळी माळरानावर, भर उन्हात, आजारी वडिलांच्या ऐवजी स्वतः मेंढरे चारत होता! फोनवरुन यशाची बातमी कळल्यावरही त्याच्या चेहऱ्यावरचा साधेपणा आणि मनातली नम्रता तसूभरही बदलली नव्हती.

एक किस्सा लक्षात ठेवण्यासारखा आहे – काही दिवसांपूर्वी पुण्यात त्याचा मोबाईल हरवला होता. पोलिसांनी तक्रार घेण्यास टाळाटाळ केली. पण प्रशिक्षणार्थी IPS मित्रांच्या मदतीने तक्रार नोंदवली. ज्या यंत्रणेकडे न्यायासाठी धावावं लागलं, त्याच यंत्रणेचा तो आता एक भाग होणार आहे – पण या वेळी तो फरक घडवण्यासाठी तिथे असेल.

मेंढपाळाचा मुलगा ते IPS अधिकारी – बिरदेवचा हा प्रवास केवळ यशाचं प्रतीक नाही, तर ग्रामीण महाराष्ट्रातील लाखो तरुणांसाठी आशेचा किरण आहे. त्याने स्वतः अनुभवलेली उपेक्षा, अन्याय आणि संघर्ष यामुळे तो अधिक संवेदनशील आणि प्रामाणिक अधिकारी ठरेल, याची खात्री आहे.